اهمیت شیر انبساط و اواپراتور در چیلر

شیر انبساط

محل نصب این شیر مابین کندانسور و ورودی اواپراتور است که کار کنترل مقدار ورودی مبرد به اواپراتور را انجام می دهد. در چیلر، شیر انبساط در نقطه مقابل کمپرسور است. کمپرسور باعث افزایش فشار مبرد شده  و آن را قادر می سازد تا در چیلر به گردش درآید. شیر انبساط می تواند فشار زیادی که کندانسور به مبرد می آورد را بسیار کاهش دهد و در نتیجه باعث آماده کردن ورود مبرد به اواپراتور می گردد.

دو وظیفه مهم این شیر عبارتند از:

• فشار و دمای مبرد را کاهش می دهد.

• دبی مبردی که وارد اواپراتور می شود را کنترل می کند. این کنترل توسط میزان دمای گازی است که از اواپراتور خارج می شود.

شیر انبساط در دو نوع ترموستاتیک و الکترونیکی وجود دارد که باید هر یک را با توجه به نیاز انتخاب نمود؛ چرا که اگر به درستی انتخاب شود می تواند باعث افزایش عملکرد چیلر و تولید سرمایش مطلوب آن گردد. انتخاب نابجای شیرانبساط می تواند در دراز مدت، چیلر را در معرض آسیب های جدی قرار دهد.

شیر انبساط ترموستات

استفاده از این نوع شیر انبساط که به آن شیر گرمایی(TEV) نیز گفته می شود، رایج تر از نوع دیگر آن است. کاربرد این نوع شیر در چیلرهای از نوع تراکمی و سردخانه هاست. این شیر که به صورت اتوماتیک است، این قابلیت را دارد که در اواپراتور جریان مناسب مبرد را طبق بار داخل اواپراتور حفظ نماید. چون که در صورت بیشتر بودن بار اواپراتور جریان مبرد را افزایش می دهد. در صورت کم بودن بار نیز جریان مبرد را کم می کند. انجام این فرایند راندمان کمپرسور و چیلر را بالا می برد.

شیر انبساط الکترونیکی

محل نصب این شیر قبل از اواپراتور و در خط مایع است. این شیر فشار زیاد مبرد ناشی از کندانسور را کم کرده و فشاری که مورد نیاز اواپراتور را تأمین می کند. وظیفه دیگر آن نیز کنترل کردن دبی مبرد است که این وظیفه را خیلی دقیق و به صورت الکترونیکی انجام می دهد. این شیر نسبت به شیر انبساط ترموستاتیکی دقیق تر بوده و مناسب چیلرهایی با مبرد خاص و دماهای پایین تر از زیرصفر است.

اواپراتور

قطعه ای در چیلر است که وقتی مبرد وارد آن می شود، گرمای آب را جذب کرده و بار دیگر تبخیر می گردد و برای تکرار دوباره فرایند خنک سازی مجدداً به سمت کمپرسور می رود. اواپراتور در چیلر ها در دو شکل صفحه ای و پوسته و لوله وجود دارد که نوع صفحه ای آن ابعاد کوچکتری دارد اما در عین حال راندمان آن نیز بالاتر است.

کارکرد صفحه ای و پوسته و لوله به این صورت است که در فرایند منتقل شدن آب به محیط، به صورت واسطه عمل می کند. یعنی وقتی آب وارد کمپرسور می شود دما و فشار آن افزایش پیدا می کند، بعد از این مرحله به کندانسور وارد می شود تا گرمای خورد را از دست داده و تغیر فاز دهد؛ یعنی از گاز به مایع تبدیل شود. سپس مبرد وارد شیر انبساط می گردد تا فشار آن شدیداً کاهش پیدا کند. در این مرحله مبرد می تواند گرمای زیادی را به خود جذب کند که این کار در اواپراتور صورت می گیرد. یعنی اواپراتور باعث می شود شرایط مناسبی برای منتقل شدن حرارت مابین آب و مبرد فراهم شود که نتیجه آن آب خنک و مبرد گرم است که به حالت بخار درآمده است. در این حال مبرد بار دیگر وارد کمپرسور می شود تا این چرخه به صورت مداوم انجام شود.

اجزایی که در بالا نام بردیم از اجزای اصلی چیلر ها چیلر هستند. از اجزا و بخش های دیگر چیلر می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مخزن نگهدارنده
• پمپ
• فن
• صفحه کنترل
• جذب کننده
• هواساز
• ژنراتور

نکته: اجزایی که برای چیلر نام بردیم، از چیلری به چیلر دیگر متفاوت خواهد بود. اما در بین آن کندانسور، شیر انبساط و اواپراتور در همه چیلرها وجود دارد.